Testosteron Hormonu Nedir? Nerede Salgılanır? Ne İşe Yarar?
Testosteron hormonu çoğunlukla erkeklerde bulunur. Kadınlarda çok daha düşük oranlarda gözlemlenmektedir. Cinsel düzenleyici bir etkisi gözlemlenmektedir.
İçindekiler
Testosteron hormonu nedir?
Erişkin olan bir erkeğin testisleri gün içerisinde ortalama olarak 20 mg civarında testosteron hormonunu barındırır. Her gün 5 ila 6 mg kadarı kana karışır. Testosteron yani erkeklik hormonu, erkeklerde daha çok olmakla birlikte kadınlarda da belirli seviyeelrde bulunmaktadır.
Androjen grubundan steroid bir hormon olan testosteron hormonu erkeklerde testislerde ve böbrek üstü bezlerinde yer alır. Kadınlarda ise yumurtalıklar ve böbrek üstü bezlerinde salgılanmaktadır. Kan hücrelerinde bulunmakta olan hormonun yüzde doksan kadarı testislerde ve yüzde on u ise böbrek üstü bezlerindedir. Bu hormon erkeklerde cinselliği düzenleyici bir görev üstlenir.
Cinsellik isteğinin uyanması, sperm üretilmesi, penis büyümesi, erekte olması gibi faaliyetlerde önemli rol oynar. Bunların yanı sıra ergenlik dönemine girilmesi ile, vücutta tüylenme, sakal, bıyık çıkması, kasların gelişmesi, boy uzaması, bacakların kalınlaşması, sesin çatallaşıp gürleşmesi gibi etkileri de olmaktadır.
Kırmızı kan hücreleri, kas gelişimi, kemik yapmayı sağlayan ve yaraların iyileşmesinde önemli bir etkisi bulunur ve ayrıca vücutta yağ yakımının hızlanmasını sağlar. Erkeklerde matematiksel zekanın gelişmesinde, yarışma ve rekabet gibi duyguların artmasına sebep olur. Kanınızda testosteron değeri proterine ve ya serbest bir halde bulunur. Serbest testostron biyolojik olarak değerlendirildiğinde aktif bir formdur diyebiliriz.
Proterine bağlı olan bir testosteronun hormonsal olarak büyük bir etkisi bulunmaz. Gücü ve cinsel arzuyu asıl sağlayan, bu işe yarar sağlayan serbest testosterondur.
Testosteron hormonu eksikliği neden olur?
- Testiste testosteron hormonunun üretimi bazen azalabilir ve ya bazı sebepler ile azalmalar görülebilir. Testisteki dokuya zarar verebilecek tüm sebepler hormon düzeyini düşürmeye sebep olabilir. İnmemiş durumdaki testis durumlarında ve komplike olmuş testislerde hormon yine azalma gösterecektir.
- Beynimizde bulunmakta olan hipofiz bezi hormonlara etki etmektedir. Hipofiz bezinde bir sorun oluşması durumunda hormonlarda da azalma görülebilir.
- Bazı erkeklerde doğuştan ya da genetik olarak testosteron hormonu azalması durumu görülmektedir. Buna klinefelter sendromu denir. Bu durum hipofiz bezinin tam olarak çalışmadığı durumlarda ortaya çıkabilir.
- Ergenlik ile birlikte testesteron seviyesi en üst seviyelere ulaşır. Bu sebepten, ergenlik dönemlerinde vücutta aşırı fiziksel enerji ve son derece yüksek libido oranları bulunur. Kişi 30 yaşına ulaştığından itibaren yavaş ve düzenli bir şekilde erkeklik hormonunun üretimi azalır, düşüş olur. Yaş ilerlemeye devam ettikçe erkeklik hormonunun eksikliğinden meydana gelen bazı sağlık sıkıntıları ve şikayetler başlar. Hemen her erkek 30 yaşından sonra her on senede bir kere kan hücrelerinde bulunan testosteronun yüzde onunu, 50 yaşından itibaren ise her sene 25% kaybetmeye başlar. 60 yaşından sonra ise her erkekte erkeklik hormonu değerleri olması gereken en düşük total in daha da altına düşmüş şekilde olur. Hormon salınımı azalır ve kanseri davet etmesi olasi bir risk haline gelir.
- Hormonlar sadece yaşın ilerlemesi sebebi ile azalmaz, stres ve devamlı süregelen sıkıntılar da bu seviyeleri azaltır. Stres durumlarında kortizol hormonu yüksek ölçüde salgılanır. Stres yani kortizol hormonu salınımı arttıkça da testosteron üretimi en düşük seviyelere iner.
- Alkol ve sigara kullanımları, kanda bulunan demirin fazla olması, metabolik rahatsızlıklar, tiroid, böbrek, karaciğer ve diyabet prolaktin gibi rahatsızlıklar da hormonları azaltabilir. Aşırı azalması bazı zararları beraberinde getirebilir ve vücutta sağlık sorunları üretilir.
- Bir üniversitede yapılmış olan araştırmalara göre; bir hafta süresince gece boyunca beş saatten daha az uyuyan erkeklerin hormon seviyelerinde azalma görülmüştür. Araştırmanın sonucuna göre bir erkeğin düzensiz uyku uyuması kendi yaşından 15 yaş kadar daha büyük birisinin vücudundaki erkeklik hormonu kadar hormon salgılar.
- Ayrıca yapılan bir diğer araştırmaya göre; çocuk sahibi olunması erkeklik hormonu seviyesini düşürmektedir.
Testosteron hormonu eksikliği ve fazlalığı Etkileri
- Cinsel isteksizliğe sebebiyet verir. İstek olmadığı için sertleşmeyi sağlayan maddeler salgılanmaz ve sertleşme sorunu da ortaya çıkar.
- Anne karnında iken bebek yeterli derecede erkeklik hormonu üretemez ise penis gelişimi tamamlanamaz. Ergenlik döneminde ise bu sorun gelişme ve büyümeyi yavaşlatabilir. Bebeklik döneminde hormonlar pek bir işlev sergilemese bile, ergenlik dönemi ile birlikte bir çok vücut aktivitesinin oluşmasını sağlar.
- Vücutta tüylenme, sakal çıkması, sivilce, sesin çatallaşıp kalınlaşmaya başlaması, meninin artması, kas gelişimi, testislerde hacimin yeterliliği azalır ve vücut erkeksi olmaktan çıkar. Bazı durumlarda bebekler anne karnındayken çift cinsiyetli olarak doğabilirler.
- Bilim adamlarınca yapılan testlere ve gözlemlere göre testosteron oranı düşük olan erkeklerde depresyona girme ve ruhsal bunalımlar yaşama oranı diğer erkeklere oranla çok daha yüksek bulunmuştur.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Fazla olması durumunda ise bu yazılanların tam tersi durumlar seyretmektedir. Vücutta az bir miktar olması gereken östrojen olmaz ve vücudun dengesi alt üst olup yine sağlık sorunları yaşanabilir.
Hormon eksikliği belirtileri en iyi yapılacak testler ile belirlenebilir. Tedavisi ise doktoru tarafından kişinin sonuçları ve durumu göz önüne alınarak yapılır. Bazı cevaplar kan tahlilinin ardından daha net bir şekilde gözlemlenmektedir. Hormon hastalıkları hakkındaki cevapları kısaca almak hastanın kendisini bilinçlendirme ve geliştirme açısından önemlidir. Bilinçli bir hasta ise daha çabuk sonuç alınır demektir. Nereden tahlil yaptırabiliriz sorusunun yanıtı ise: en yakın devlet hastanesinin genel cerrahi bölümüne giderek bu testi yaptırabilirsiniz.
Peki nelerde değerleri düzenleyici etkiler vardır? İşte bu sorunun cevabı:
Yağlardan kurtulmak seviyeyi normale çekmeye yardım eder. Düzenli spor yapmak son derece önemlidir. Enjeksiyon, bantlar, ilaçlar, dil altı, jeller ile tedavi edilmesi mümkündür. Bunlardan en sık tercih edileni ise genelde üç ayda bir uygulanan enjeksiyonlardır. Sürekli kullanılması gerekmediği ve direk damara enjekte olduğu için vücudu en erken o dengeye getirecektir. Yine de bu doktorunuzun uygun görmesine ve sizin bünyenize göre değişiklik gösterecektir.
En çok kullanılan bazı ilaç isimleri:
- Testosterone
- Testim
- Depo testosterone
- C- Ject
- Testim 1
- Testo Max
Bu ilaçların kullanım dozları ve kullanım süreleri doktorunuzun uygun görmesine göre değişiklik gösterecektir. Reçete edilen ilacı, doktorunuzun yazdığı şekilde ve dozlarda kullanmanız en hızlı faydayı görmenizi sağlayacaktır. Reçetenizde dışına çıkmamanız bu süreci daha kolaylaştıracak ve hormonlarınızı daha hızlı şekilde normal döngüsüne dönmesini sağlayacaktır. Tavsiye üzerine ilaç kullanmamanızı tavsiye ederiz.