Hipofiz bezi tümörü belirtileri ve bulguları, tanı ve tedavileri

Hipofiz tümörü kanser midir ya da hipofiz tümörü günlük yaşam aktivitelerini sınırlandırır mı? Hipofiz tümörü olan hastalarda ne gibi şikâyetler görülür?

Hipofiz Bezi Tümörleri

Hipofiz tümörleri

Hipofiz bezi tümörleri, hipofiz ön lobunun üçte ikilik kısmını kaplayan iyi huylu tümörlerdir. Hipofiz tümörleri sıklıkla görülen bir hastalıktır. Çoğu insan bazen bunun farkına varmayabilir. Hatta ölüm sebepleri farklı olan insanlar üzerinde yapılan araştırmalarda %26 gibi bir oran olarak hipofiz tümörünün de olduğu görülmüştür.

Hipofiz tümörünün oluşmasında;

  • çevresel faktörler (nedeni tam bilinmiyor),
  • genetik faktörler nadirde olsa görülmektedir.

Diğer oluşumsal faktörler ise pankreas nöroendokrin tümörü ve paratiroit tümörü sebebiyle kalsiyumda görülen artış miktarıdır.

Hipofiz bezi tümörü, beyin tümörü değildir ve beyin dokusu ile hipofiz dokusu arasında farklılıklar mevcuttur. Hipofiz bezi beyin sapında yani beynin alt kısmında olduğu için bazen beyin tümörleriyle karıştırılabilmektedir.

Hipofiz bezi tümörleri genellikle iyi huylu tümörlerdir ve büyük bir çoğunluğu kanser değildir. Kanser diyebileceğimiz kötü huylu tümörler %1‘lik kısımda yer almaktadır.

Genelde iyi huylu tümörler bulunsa da bu tümörler büyüdükçe ve çevresindeki dokulara bası uygulaması sonucunda hipofiz bezlerinin aşırı salınımı, görme yetisinin kaybı, başta şiddetli ağrı veya hipofiz bezinin fonksiyonlarının normal yetisini kaybetmesi gibi sorunlar görülebilir.

Belirti Ve Bulgular Nelerdir?

Belirti ve bulguların tümörün büyüklüğüne, tümörün bulunduğu yere ve önemine göre değişiklikler göstermektedir. Başlıca belirti ve bulgular şunlardır;

  • Diyabetes insipitus (böbreklerde su tutulamaması problemidir, şeker hastalığı değildir)
  • Antidiüretik hormon vücudun su dengesini ayarlayamaz.
  • Görme kaybı
  • Periferal görme kaybı (hastalar sadece önünü görür kenarları ve etrafı göremez bir başka tabirle kendilerine at gözlüğü takılmış hissederler)
  • Susuzluk hissi
  • Sık sık idrara çıkma
  • Başta şiddetli ağrı
  • Erkeklerde görülen cinsel fonksiyon kaybı
  • Kısırlık (infertelite)
  • Adet düzensizliği
  • Kortizon seviyesinde düşüş
  • Hipotriodizm
  • Hipofiz kisti
  • Prolaktinoma
  • Konjenital Kraniyofarengiyoma Rathke Cleft kisti
  • Akromegali
  • Hormonların salgılanamaması
  • Cushing sendromu gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtilerden bir veya bir kaçı görüldüğünde alanında uzman bir doktora muayene olunmalıdır.

Tanı Ve Tedavi

Hastalığın tanısı koyulurken yukarıda ifade edilen belirti ve bulgulardan şüphelenildiğinde doktorunuz sizi önce nörolojik ve fiziksel olarak muayene eder. Daha sonra sizden bazı kan testleri istenir ve kandaki hormon seviyeleri gözlemlenir. Bunlarda sonra ise sella tursika, kafatası filmleri, hipofiz incelenmesi ve ilaçlı MRI yapılarak kesin tanı koyulur.

Tedavisinde ise radyasyon tedavisi, cerrahi tedavi ve ilaçlı tedavi uygulanmaktadır. İlaç tedavisinde amaç hormonların aşırı salınımını önlemek ya da durdurmaktır. Cerrahi tedavide ise amaç tümörün bulunduğu bölgeden çıkartılmasıdır.

Genellikle üst dudak ya da burundan küçük aletlerle girilerek sfenoid kemiğin içinden tümörün olduğu yere ulaşılarak yapılmaktadır. Radyasyon tedavisinde ise amaç tümörü kontrol altına almak ya da küçültmektir. İlaç ve cerrahi tedaviden sonra tercih edilen tedavi yöntemidir.

Hipofiz Bezi Hastalıkları Nelerdir?

  • Hiperpitüiterizm: Adrenokortikotrofin fazla salındığında Cushing sendromu, fazla Prolaktin salgılandığında gigantizm ve agromegali görülür.
  • Hiperprolaktinemi: Kadınlarda adet düzensizliği, erkeklerde testesteron hormonunda düşüklük ve her ikisinde kısırlık görülür.
  • Agromegali: GH hormonunun artışıyla alakalıdır. Ergenlikten önce olursa gigantizm, ergenlikten sonra akromegali adını alır.
  • Cushing Sendromu: Hipofiz bezinin aşırı miktarda glikokortikoid ve ACTH salgılamasıyla oluşur. En çok bilinen belirtileri ay dede yüz ve buffalo sırt görünümüdür.