Acth Hormonu Nedir, Düşüklüğü ve Yüksekliğinde Neler Olur?

Acth hormonu kortizol hormon üretiminin uyarılmasını sağlamaktadır. kan basıncının ve bağışıklık sisteminin dengelenmesini sağlayacak etkilere sahiptir.

Acth Hormonu Nedir ve Neden Salgılanır?

Acth hormonu kortizol hormonunun üretimini uyaran bir hormondur. Kortizol hormonu lipit, protein ve glikoz metabolizmasının düzenlenmesinde, bağışıklık sistemi konusunda ve kan basıncının denge de olmasını sağlamada etkili olan bir hormondur.

Kortizol hormon seviyesi düştüğünde acth yükselir ve kortizol hormonu seviyesi yükseldiğinde de acth hormonu değerleri konusunda düşüş başlar. Bu şekilde acth düşüklüğü ya da acth yüksekliği meydana gelir. Adrenokortikotropik hormon insan vücudunda yer alan hipofiz bezi tarafından üretilir.

Hipofiz bezinin etkilenerek hastalıkların oluşması sonucunda acth da yükselme ya da acth eksikliği meydana gelmektedir. Normal seviyelerde değerlere sahip olması sağlık açısından önemlidir. İnsan vücudunda bu hormonun gün içindeki seviyesi farklılıklar gösterebilmektedir. Hormon akşam 18:00 ile 23:00 arasında en düşük seviyelerde iken sabah 06:00 ile 08:00 arasında en yüksek seviyelere çıkmaktadır.

Acth hormonu hipofiz bezinin yardımı ile üretilen bir hormondur. İnsan beyninde yer alan bu bez vücut içinde bulunan organların düzenlenmesi konusunda yardımcı olur. Kan içinde yer alan kortizol değerlerinin düşmesinden sonra hipotalamus bezi CRH üretimi konusunda uyarıda bulunmaktadır. Bu şekilde hipofiz bezi tarafından acth üretimi arttırılmaktadır. Böbrek üstü bezleri ile hipofiz bezleri rahatsızlıkları da acth değerlerinde düşüklüklere ve yükselmelere sebep olabilmektedir. Akciğerlerde oluşabilen belli başlı tümörlerde acth üretimi yaparak kortizol hormonu konsantrasyonlarını artırabilme özelliğine sahiptir.

Acth Hormonu Testi ve Değerleri

  • Kortizol değerlerinin anormal seviyelerde olduğu durumlarda
  • Addison rahatsızlığı tanısı koyulduğunda
  • Cushing sendromu tanısı koyulduğunda
  • Hipofiz bezi ile alakalı olan sorunlar yaşandığında
  • Böbrek üstü bezleri ile alakalı olarak hastalıklar ve sorunlar oluştuğunda

Acth hormonu testinin normal değerleri;

Acth hormonu değerleri testin yapılacağı cihazlara ve test esnasında kullanılacak olan metoda göre farklılıklar gösterir. Bu değerler;

  • Sabah 06:00 ile 08:00 aralığında 80 pg-ml’nın alt seviyelerinde olduğunda normal olarak kabul edilir.
  • Akşam 18:00 ile 23:00 aralığında 50 pg-ml’nın alt seviyelerinde olduğunda normal olarak kabul edilir.

Bazı hastalıklar ve sorunlardan kaynaklı olarak acth hormonunda yükseklikler meydana gelir. Acth hormonu yüksekliği aşağıda bulunan detayları ifade etmektedir.

  • Cushing rahatsızlığı
  • Addison rahatsızlığı
  • Duygusal anlamda stres
  • Fiziksel anlamda stres
  • Kısa süre içinde geçirilmiş olan ameliyat
  • Hipofiz bezinde yer alan tümör
  • Vücutta acth hormonu üretimi yapan tümör

Bazı hastalıklar ve sorunlardan kaynaklı olarak acth hormonunda eksiklikler meydana gelir. Acth hormonu eksikliği aşağıda bulunan detayları ifade etmektedir.

  • Cushing sendromu
  • Kortizon kullanımı
  • Hipofiz bezlerinde oluşan zarar ve hasarlar

Acth hormonu testini etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler arasında;

  • Hamile olmak
  • Regl döneminde olmak
  • Duygusal stres
  • Fiziksel anlamda stres
  • Yaralanmalar
  • Bir hafta öncesinde alınan radyoaktif bir madde
  • Amfetamin, levodopa ve insülün tarzındaki ilaçların kullanılması

Acth Yüksekliği ve Eksikliği Belirtileri

  • Aşırı kilo alımı
  • Yüksek tansiyon
  • Ciltte değişiklik
  • Tüylenme
  • Psikolojik anlamda oluşan sorunlar
  • Seks hormonlarında bozukluk
  • Kas zayıflığı
  • Kemik erimesi
  • Böbrek taşı
  • Aşırı düzeyde idrar çıkma
  • Aşırı şekilde susama
  • Enfeksiyon