Kalsitriol, Sentezi Nedir ve Görevleri – Normal Değer Aralıkları Nelerdir?

Kalsiyum metabolizmasının çalışması ve düzenlenmesi için hormonlar bulunur. Kalsitriol bu hormonlardan bir tanesidir. Kalsitriol kalsiyum ve fosfor elementlerinin birleşiminden oluşan bir hormondur. D vitamini eksik olan insanlarda kalsitriol ek olarak dışarıdan takviye edilerek sağlanmaktadır.

Kalsitriol Tanımı

Kalsitriol hormonu böbreklerde olan kalsiyum eksikliğin azaltmaktadır. Bu yüzden Kalsitriol görevleri ve faktörü önemlidir. Birçok geni kontrol edebilecek mekanizmaya sahip bir hormondur. Kalsiyum kemikler için gerekli ve depo elementidir ve bu kalsiyum metobolizmasını düzenleyen hormonda Kalsitriol`dur. Aynı şekilde fosfor mekanizmasını da düzenlemektedir. Kalsitriol hormonun yapısı steroid olmasıdır.

Kalsitriol hormonu enzim tepkimesiyel üretilmektedir. Kalsitriol hormonu sentezi öncelikle karaciğer ve böbrekte sağlamaktadır. Bu hormonun en belirgin özelliği olan D vitaminin sentezlenmesi karaciğere etki eden besinlerde bulunmaktadır ve sentez için dehidrolkolestrolda gerekmektedir. Dehidrokolestrol deride bulunmaktadır. Ciltte oluşan UV ışınları da sentez için gereklidir. Oluşan protein yapının karaciğer taşınması gerekir. Daha sonra oluşan tepkime böbreğe taşınır. Kalsitriol sentezi sağlanır. D vitaminleri özellikle karaciğerde birikmektedir. D vitaminin sentezlenmesi için yine UV ışınları gerekli olmaktadır. Kalsitriol karaciğerde Endoplazmik Retikulum, magnezyum, oksijenle sentezlenmektedir. Böbrekte ise magnezyum, oksijen, ferroredoksinle kompleks oluşturarak sentezlenmektedir.

Kalsitriol Görevleri

Kalsitriol kalsiyum ve fosforu uyararak bağırsakta emilmesini sağlar. Bu hormon sayesinde hücre içindeki kalsiyum denetlenmektedir. Kalsitriol yani kalsiyum ve fosfor hormonu depolanması ve kullanılması için uygun ortamı hazırlar. Görevleri;

• İçerisinde bulunan kalsiyum ve fosforun bağırsakta emilimine uygun ortam hazırlar.
• Hücre dışından ek olarak alınan kalsiyum içeren her şeyi denetlemekle görevlidir.
• Kalsiyum ve fosforun kemikler üzerinde depolanması için gerekli her şeyi hazırlar.
• İnce bağırsağın duedonum kısmında kalsiyum ve ileum kısmında fosfor dengesini sağlamaktadır.
• Aynı zamanda bu hormon diyabet hastalarında ihtiyaç duyulan insülin pankreasta üretimini hızlandırıp, arttırmaktadır.
• Bu hormonun tansiyonu da düzenleyici etkileri görülmüştür.
• D vitamini özelliği ve kalsiyum metabolizmasını düzenlediğinden dolayı kemik rezorbsiyonu ve kemikteki kalsiyum, fosfor kaybını önlemektedir.
• Düşük kalsiyumlarda Kalsitriol sayesinde bir artış gözlemlenmektedir.

Kalsitriol kalsiyum ve fosforun düşüş yaşadığı diyetlerde artış yapar ve bir primer düzenleyici olarak görev almaktadır. Düzenleyici hormonlar arasında en önemli hormonlar arasında yer almaktadır ve bunun en sebebi kendi üretimini de düzenlemesinden kaynaklanmasıdır. Paratiroid hücrelerde de aynı etkiyi gösteren bir hormondur. Steroid reseptör grubunda Kalsitriol reseptörü de yer almaktadır. Aynı zamanda Kalsitriol hormonun kemiklerde ve böbreklerde gösterdiği etkiyi bağırsaklarda da aynı olmasa da buna yakın bir etkiyi gösterdiği görülmektedir.

Kalsitriol Normal Değer Aralıkları

Kalsitriol hormonunun eksikliğinin olduğu durumlarda bağırsaklarda ve kemiklerde kalsiyum eksikliği görülmektedir. İskelet sistemi de bu durumdan etkilendiği için D vitamini tedavisi yapılması gerekir.  150-250 pg/ml normal referans aralığı kabul edilmektedir. D vitamini eksikliğinde veya hastalığında bu değerler yükselmektedir.