Endokrin Sistem Fizyolojisi Nedir? Anatomisi Hakkında Bilgiler

Diğer bir deyiş ile Hormonal Düzenleme idir. Vücut fonksiyonlarının düzenlenme görevlerinde son derecede etkili olan bu sinir sistemlerinin yapı ve işleyişi kapsamlıdır.

Endokrin Sistem Fizyolojisi Nedir?

Diğer bir deyiş ile Hormonal Düzenleme idir.

Vücut fonksiyonlarının düzenlenme görevlerinde son derecede etkili olan bu sinir sistemlerinin yapı ve işleyişi kapsamlıdır.

Genel olarak değerlendirildiğinde endokrin sistem başlıca metabolik fonksiyonların kontrolünü yürüttüğü söylenebilir.

Hormonlar özel olarak bir bez aracılığı ile üretilmekte olan biyokimyasal bir maddedir. Hormonlar salgılandığı yerden kan yolu ile taşınır ve vücudun bir diğer hücre ya da organlarında fizyolojik bir başka olayı yönetir. Belirli bir hormona tepki olarak gösterilen organa “ hedef organ ” denilir. Bazı hormonların hedef alınan organı özel organdır. Örnek vermek gerekir ise;  oniki parmak bağırsağı aracılığı ile salgılanan sekretin kan yolu ile pankresa taşınır ve pank­reasın kimyasal sindirimde direkt olarak etkili olan pankreas öz suyunu onikiparmak bağırsağında salınmasını sağlar.

Bu sebeple sekretin hormo­nuna yerel etkili denilmektedir. Bazı hormanların ise hedef olan organları daha geneldir. Bu tip hormonlar kana karıştığında vücudumuzda bulunmakta olan organlara belirli seviyelerde etki eder. Mesela, adrenalin ve nöradrenalin, kan yoluyla vücudunuzun bütün bölümlerine taşınır,, özellikle kan damarlarında daralma yaparak kan basıncını oldukça yükseltir. Hipofiz bezinden salgılanan ve büyüme hormonu vücut kısımlarının bir çoğunda, büyümüye sebep olur. Tiroid bezinden salgılanmakta olan tiroksin hormo­nu hemen hemen vücudun bütün bölgelerini etkisi altına alır.

Beyin merkezinde bulunmakta olan hipofiz bezler, bir sapla hipotalamusa bağlı bulunmaktadır. Hipofiz, fizyolojik açılardan ön ve arka olmak üzere iki ayrı bölümde incelenmekte. Hipofız bezler inin endokrin sisteme etkisi direkt kendi salgılamış olduğu hormonlarla olabileceği gibi vücut içerisindeki diğer bir endokrin bezler de hormon salgılatması ile de gerçekleşir. Genel anlamda, vücut içerisinde bulunmakta olan bütün endokrin bezleri hipofiz denetiminde çalışmaktadır. Bu anlamda hipofiz bezler, endokrin ve sinir sistemleri arasındaki en önemli organizasyon ağınının kontrol noktasını oluşturur.Hipotalamus, hormonları serbestleştirici olmasının yanı sıra inhibede edicidir.

Endokrin Hormonları Nelerdir?

Ön ve arka lob olmak üzere iki kısımdan oluşur. Ön kısımda büyüme hormonu salgılanır.

• Büyüme hormonu: Büyüme hormonu küçük çaplı bir protein molekülüdür. Vücutta olan büyüme yeteneği bütün dokuların büyüyüp gelişmesinde son derecede etkilidir. Bu özellikleri ile genel hormon olarak da değerlendirilebilir. Büyüme hormonu özellikle çocukluk ve ek olarak er­genlik dönemlerinden daha fazla salgılanır. Ancak, çalışmalar çocukluk ve ergen­lik dönemlerinden daha sonra da büyüme hormonunun salgılanabildiğini göstermektedir. Erişkin dönemlerde salgılanmakta olan hormon daha çok, yıpranan ve yaşlanma belirtileri gösteren dokula­rın yenilenebilmesi için önemlidir. Günlük rutinde ise, açlık, egzersiz, heyecan ve travma gibi anlarda hormon miktarları artış gösterir. Diğer yandan derin uyku döneminin ortalama ilk iki saati içerisinde salgının belirli bir şekilde arttığı gözlemlenir. Hormonun az ya da normalden daha fazla salgılanması yaşam dönemine uygun bozukluklara sebep olabilir.
• Arka lob hormonları ise şunlardır:

Antidiüretik hormon (Vasopressin) : 

• Böbreklerden suyun atılması olayının azaltılması idrar oluşumunu önler. Antidiüretik hormonun ( ADH ) olmaması böbreklerden suyun tekrardan emilimini önleyeceği için idrar oluşumunu arttıracaktır. ADH yapımı hipotalamus kontrolünde bulunmaktadır. Kanın osmotik ba­sıncı ( OB )’ nın yükselmesi hipotalamusu uyarır. Hipotalamus hipofızi uyarır ve ADH salgılanmaya başlar. Kan içerisinde artan ADH böbreklerde suyun emilmesini arttırır. Böylelik ile kanın sıvı hacmi artar ve OB düşüşe geçer. Diğer yandan alkollü içecekler ADH hormonunu inhibe eder. Bu şekilde alkol alınması durumunda idrar boşaltımı ar­tar.

 Endokrin Bezler ve Hormon Düzensizlikleri

Her insanda hormonlar belirli seviyelerde bulunur. Bazı durumlarda hormon eksikliği ya da fazlalığı olabilmektedir. Bu gibi sorunlar oluştuğunda derhal tedavisi edilmelidir. Çünkü tedavi edilmeyen hormonel rahatsızlıklar kişinin sadece fizyolojik dengesini bozmaz. Ruhsal olarak da kişi sallantıda hissedebilir. Günlük yaşam kalitesi düşer ve yaşamdan keyif alamaz hale gelir. Toplar damarlardan alınan bir tüp kan ile aynı gün içerisinde hormon testi sonuçları elinize ulaşır. Doktorunuzun bilgisayar ekranından göreceği bu sonuçlar hormonel bozukluk olup olmadığını gösterir.

Değerleriniz normal aralıklarda değil ise muhtemelen; fizyolojik ve ruhsal sorunlarınız hormona bağlıdır. Kadınlarda ve erkeklerde ayrı ayrı fiziksel rahatsızlıklara sebebiyet vermektedir. Fakat ruhsal olarak her iki cinste de stres, sinir, mutsuzluk hissi gibi olumsuz duyguları hissettirmektedir.