Bitkisel Hormonların Tedavi Amaçlı Kullanımı ve Olası Yan Etkiler

Bitkiler, büyüme ve gelişim süreçlerinde insan metabolizmasını etkileyen bazı hormonlar üretirler. Bitkisel hormonlar tedavi amaçlı kullanılabileceği gibi bilinçsiz bir şekilde tüketildiğinde zararlı olabilir.

Bitkisel Hormon Tedavisi 

Bitkisel Hormon Tedavisi

Biodentical replasman terapi olarak da adlandırılan ve bitkisel hormonların işlenerek tedavi amaçlı kullanıldığı alternatif tedavi seçeneklerinden biri bitkisel hormon tedavisidir. Son yıllarda özellikle kadınlara yönelik hücre yenileyici olduğu ya da menopoz etkilerini azalttığı iddia edilen birçok ürün bu başlık altında satılmaktadır. Ürünün satışı sırasında vurgulanan ”doğal” ve ”bitkisel” ifadeleri ise ürünün güvenilir olduğu algısını yaratmaktadır.

Peki, bu ürünler gerçekten güvenilir mi, tedavi amaçlı olarak kullanılabilir mi, zararları nelerdir, nasıl ve ne zaman kullanmak gerekir? 

Bitkisel Hormon Nedir? 

Bitkiler büyüme ve gelişme sürecinde insan vücudunda üretilen hormonlara özdeş bazı hormonlar üretirler. Her bitkide bu hormonların düzeyi farklı miktar ve yapıda bulunur. Bu hormonlar insan vücuduna girdikten sonra vücudun içinde üretilmiş gibi hareket eder ve hormonal seviyeleri düşük olan kadın ve erkeklerde tedavi amaçlı olarak kullanılabilir. Prolaktin, östrojen, kortizon, testosteron, dhea, progesteron, estriol bu hormonlardan sadece birkaçıdır. 

Bitkisel Hormon İlaçları Nasıl Kullanılır?

Biyolojik tanımlı bazı bitkisel ilaçlar doktor kontrolü ile reçeteli olarak kullanılmakta olup bazıları ise denetimden uzak bir şekilde tezgah üstü olarak satılırlar. Bu ilaçlar arasında en yaygın kullanım andropoz ve menopoz dönemlerinin etkilerini azalttığını iddia eden ürünlerden oluşur.

Kuzey Amerika Menopoz Derneği NAMS, bu ürünlerin kullanım sıklığına dikkat çekmek amacıyla sadece kendi derneği bünyesinde 1.4 milyon kadının menopozun etkilerini azaltmak için bu tarz ürünleri reçetesiz kullanarak sağlıklarını tehlikeye attıklarını bildirmiştir. 

Ayrıca; uyku sorunlarını giderme, enerji seviyesini arttırma, kilo verme, yağ yakma, hafızayı arttırma gibi etkileri olduğu iddia edilen çeşitli hap, jel, krem ve spreyler de piyasada tezgah üstü satılan ve doğal olduğu iddia edilen diğer hormon ilaçları arasında yer alır. 

Bu ilaçların bilinçsiz kullanımı birçok sağlık sorununa neden olabileceğinden ilaçların sağlık bakanlığı tarafından onaylanmış olması ve doktor reçetesi ile alınması çok önemlidir.

Hormonları Etkileyen Bitkisel Gıdalar 

Hormonları Etkileyen Bitki Çeşitleri 

Bitkisel hormon tedavileri her zaman ilaç formunda kullanılmamaktadır. Bazı doğal terapi yöntemleri kürler şeklinde ve direk bitkinin tüketilmesine yönelik olarak uygulanır. 

Örneğin; meyan kökü kür olarak olarak her gün tüketildiğinde kortizon hormon seviyesini değiştirmektedir. Benzer şekilde soya özü ve aslanpençesi prolaktin seviyesini, kuşkonmaz testosteron seviyesini, maydanoz ve brokoli insülin seviyesini değiştirir. Bu bitkiler ile hazırlanan kürler doktor kontrolü olmadan sürekli hale getirildiğinde hormonal sistemde bozulmalara ve istenmeyen etkilere neden olabilir. 

Menopoz dönemindeki kadınlar sentetik ilaçlar yerine yılan otu kökü, soya özleri, melekotu, çuha çiçeği, gingeng, yeşil çay gibi östrojen miktarını etkileyen bitkiler ile kürler hazırlayarak doğal çözüm yolları aramaktadır. 

Yine testosteron seviyesindeki azalma ve artış gingeng, chai tohumu, arı sütü, nar, kereviz sapı gibi bitkilerden hazırlanan ev yapımı kürler ile denetimsiz bir şekilde tüketilmektedir.

Bitkisel Hormonların Bilinçsiz Kullanımının Olası Yan Etkileri 

Yakın dönemde bazı bitkilerin genetiği değiştirilerek ya da kimyasal gübrelerle büyümeyi teşvik etmek amacıyla uygulanan bazı yöntemler bulunmaktadır. Bitkisel hormon ve kimyasal gübrelerin insan ve bitkiler üzerindeki etkisi`hala tartışmalı konular arasında yer alır. Hormonları ile oynanan gıdaların insan sağlığı üzerindeki etkilerinin araştırıldığı çalışmalar devam etmektedir. 

Bu bitkilerin bir de denetimden uzak bir şekilde ilaç yapımında kullanılması hormonal hastalıklara davetiye çıkarmaktadır. Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi FDA, soya özü içeren bazı bitkisel takviyelerin meme kanseri hastalarında tümörlerin büyümesine neden olduğu yönünde açıklamalarda bulunmuştur. Özellikle doktor denetiminden uzak ve hormon seviye takibinin yapılmadığı hastalar bu tarz ürünleri kullanarak risk altına girerler. 

Testosteron hormonu bitkisel tedavi yöntemleri ile arttırılmaya çalışıldığında saç dökülmesi, ereksiyon bozukluğu, karın ve bel bölgesinde kalınlaşma, stres artışı, duygu durum bozuklukları, yorgunluk gibi istenmeyen sonuçları olabilmektedir. 

İster ilaçla tedavi olsun ister ev yapımı kürler olsun doktor kontrolü olmadan ve gerekli hormonal analizler yapılmadan bilinçsizce hazırlanan ürünler insan sağlığını tehlikeye atmaktadır.